1800’lerin Diyarbekir’inde yazdıkları şiirlerle adlarından söz ettiren Sırrî Rahile Hanım, Hatice İffet Hanım ve Fatma Bacı, sadece dini konulara değil, günlük hayatın sevinçlerine ve üzüntülerine de dokunarak dikkat çekiyor.
Diyarbekir, sadece surlarının gizemi, Dicle Nehri’nin sesi ve Hevsel Bahçeleri’nin nefesiyle değil, aynı zamanda birbirinden yetenekli şairleriyle de ünlüdür. Bu şehir, Giritli Sırrı Paşa’nın da ifade ettiği gibi, her biri Fuzûlî ve Rûhî-misâl olan şairleriyle tanınır.
Özellikle 1800’lerde Diyarbekir’de yazdıkları şiirlerle ün kazanan Sırrî Rahile Hanım, Hatice İffet Hanım ve Fatma Bacı, dini, tarihi, mitolojik, siyasi ve edebi konuları işleyerek kendi şehirlerinin sarsılmaz estetiğini yansıttılar.
Sırrî Rahile Hanım: Kadirî Tarikatına Bağlı İlim Ve İrfan Sahibi
1814 yılında doğan Sırrî Rahile Hanım, Kadirî tarikatına mensup bir ilim ve irfan sahibi olarak tanınır. Gazellerini ‘Harf-i Elif’ ile başlatıp ‘Harf-i Yâ’’ ile sonlandıran ve ‘yek-avaz’ şiirleriyle bilinen Sırrî Hanım, aynı zamanda dinî, tarihî, mitolojik, siyasî ve edebî konularda da eserler vermiştir. Diyarbekir ile Bağdat valilerinin şiirlerine tahmisler yazan Sırrî Rahile Hanım’ın divanında 31 gazel, 6 kaside, 15 tahmis, 3 tesdis, 1 muhannes, 1 şark-murabba, 1 murabba, 1 muaşşer ve 2 müfred beyit bulunmaktadır.
Sırrî Rahile Hanım, Diyarbekir’de geçirdiği ömrünün ardından İstanbul’a davet edilmiş ve orada vefat etmiştir.
Hatice İffet Hanım: Divan Şairlerinin Etkisinde Bir Şair
Sırrî Hanım’ın kız kardeşi Hatice İffet Hanım, Sırrî Hanım gibi Kâdirî tarikatına intisap etmiş tasavvuf ehli, ilim ve irfan sahibi bir kadındır. Arapça ve Farsça’yı iyi bilen Hatice İffet Hanım, genellikle divan tarzında yazdığı eserlerinde hem kendi şiirlerinde hem de ablası Sırrî Hanım ile müşterek yazdığı gazellerinde tasavvufi etkiler kullanmıştır. Ne yazık ki, tam divanı bulunamamış, ancak gazellerinden bir kısmı yayımlanmıştır.
Fatma Bacı: Günlük Hayatın Sevincini ve Üzüntüsünü Yansıtan Şair
Diyarbekir’in yetiştirdiği şair kadınlardan biri de Fatma Bacı’dır. Günlük hayatın sevinci ve üzüntüsünü sade bir üslupla ifade eden Fatma Bacı, şehirdeki sosyal ve kültürel atmosferi şiirlerine yansıtarak kendi dönemindeki yaşamı yansıtmıştır.
Bu üç değerli kadın şair, Diyarbekir’in zengin kültürünü, tarihini ve duygularını şiirlerinde ustalıkla işleyerek unutulmaz bir miras bırakmışlardır.
News
